سوال : معنای صله چیست و منظور از صله رحم چیست؟

جواب : در اسلام براى چیزهایى که سبب پیوند با خویشان مى‏ گردد، حد خاصى ‏تعیین نشده است ؛ بلکه به فهم عمومى بستگى دارد. درعادات و سنتهاى ‏مردم نزدیک یا دور بودن بستگان تفاوت دارد. ممکن است عملى‏ نسبت‏ به یکى از نزدیکان پیوند به شمار آید، اما نسبت‏ به دیگرى ‏که نزدیکتر است، قطع رابطه باشد. در موارد تردید، باید جانب ‏احتیاط  را مراعات کرد تا مبادا مرتکب گناه کبیره قطع رحم ‏شویم.

پیامبر گرامى اسلام(ص) مى ‏فرمایند: «پیوند با خویشان را حفظ کنید، هرچند با سلام کردن باشد.» (11)

کمترین چیزى که به وسیله آن ‏این پیوند بر قرار مى‏ شود، رفت و آمد و سلام کردن است. اما دربعضى از موارد اکتفا به این مقدار کافى نیست؛ براى مثال اگر یکى از اقوام فقیر باشد و دیگرى ثروتمند، صله رحم به وسیله‏ کمک‏هاى مالى و دفع ضرر از آنها تحقق مى‏ یابد؛ و اگر هیچ توجهى ‏به مشکلات اقوام نداشته باشد؛ قطع رحم کرده است. در نتیجه تحقق ‏صله رحم به اوضاع و احوال و موقعیت و زمان بستگى دارد. هدیه‏ دادن، دلجویى کردن، دید و باز دید، خود دارى از آزار، تمسخر وتحقیر نکردن، عیادت هنگام  بیمارى، شرکت در مجالس شادى و غم، پذیرفتن دعوت در اعیاد و میهمانیها و هر کارى که سبب مى‏ شود مردم بگویند اینان ارتباط خانوادگى شایسته ‏اى دارند، سبب تحقق ‏صله رحم است.

قهر کردن، جواب سلام ندادن، ترش رویى، شرکت نکردن در محافل، کمک نکردن در گرفتاریها، گله‏ هاى نا به جا و امثال آن به قطع‏ رحم و گسستن پیوند مى‏ انجامد.

امام صادق(ع) مى‏ فرمایند: پیوند با خویشان را هر چند با دادن ظرفى آب، حفظ کن. برترین چیزى که‏ این پیوند را نگه مى‏ دارد، خود دارى از آزار بستگان است. صله‏ رحم مرگ را به تاخیر مى‏ اندازد. محبوبیت‏ به وجود مى‏ آورد. (12)

حضرت آیت الله العظمی مکارم درباره ی معنای صله می فرمایند :صله یک معناى عرفى دارد که داشتن نوعى رابطه است که این رابطه مختلف است، گاهى رابطه به این است که زندگى پدر و مادرى را که در مضیقه هستند تأمین کند، (وجوب نفقه مصداق صله رحم است) و گاهى وجوب نفقه نیست، بلکه خبر داشتن از بیماران آنها و کمک کردن به گرفتاری‌‌ها و مشکلات آنها در حد توان، مصداق صله است، و گاهى با یک سلام، صله رحم صورت مى‌‌‌‏گیرد، به عبارت دیگر طورى باشد که او را بیگانه ندانند.

----------------------------------------------------------------------

11- بحارالانوار، ج 74، ص 111.

12- صلة الرحم و قطیعتها، ص 48.

 

ان شاءالله ادامه دارد...